ماهیت حساب

حساب ها در حسابداری شامل چهار نوع ماهیت میباشند.

ماهیت بدهکاری: تمام حساب هایی که در سمت راست معادله قرار می گیرند، ماهیت بدهکار دارند. مانند موجودی کالا، موجودی نقد و موجودی بانک، دارایی ثابت و بهای تمام شده و در اصل هرچه که شرکت در طی دوره فعالیت به عنوان دارایی کسب کرده و یا در گذشته خرید نموده است در این حیطه قرار میگیرد. با توجه به اینکه دارایی ها با افزایش، بدهکار و با کاهش، بستانکار میشوند، میتوان نتیجه گرفت که ماهیت دارایی همیشه بدهکار است. به بیان ساده تر اگر مانده حساب سمت راست (سمت بدهکار) را از مانده حساب سمت چپ (سمت بستانکار) کم کنیم مانده حساب، بدهکار میشود.

ماهیت بستانکاری: حساب هایی که در سمت چپ معادله قرار میگیرند مانند تسهیلات، حساب های پرداختنی، درآمد و فروش، بدهی های بلند مدت، بدهی های جاری، سرمایه و درآمد را حساب هایی با ماهیت بستانکار می نامیم. در کل باید بدانیم که تمامی حساب هایی که باعث بیشتر شدن دارایی های شرکت میشود مانند حساب های درآمد، ماهیت بستانکار دارند. با توجه به اینکه بدهی و سرمایه با افزایش، بستانکار و با کاهش، بدهکار میشوند، می توان نتیجه گرفت که ماهیت بدهی و سرمایه همیشه بستانکار است. هرگاه مانده حساب سمت راست (سمت بدهکار) از مانده حساب سمت چپ (سمت بستانکار) بیشتر شد، مانده حساب بستانکار خواهد بود.

ماهیت دوگانه: حساب هایی هم وجود دارند که مانند ماهیت بدهکاری و بستانکاری معادله حسابداری، جای ثابت و مشخصی ندارند و میتوانند در سمت چپ یا سمت راست معادله قرار بگیرند که به این حساب ها اصطلاحا میگویند ماهیت دوگانه دارند یعنی در پایان دوره مالی، مانده حساب میتواند در سمت بدهکار و یا بستانکار با توجه به مانده حساب قرار گیرد. برای مثال میتوان از حساب جاری شرکا نام برد که ماهیت دوگانه دارد و در هر دو طرف معادله میتواند قرار گیرد یا مانند حساب های واسط که در شرایط مختلف میتواند در دو سمت معادله قرار بگیرد.

ماهیت خنثی: ماهیت هایی که در هیچ یک از دو ستون بدهکاری و بستانکاری قرار نمیگیرند حالت خنثی دارند. برای تشخیص ماهیت خنثی از دیگر ماهیت ها باید به سه ویژگی توجه کنیم:

• در هیچ سمت حساب مالی قرار نمیگیرد.
• فقط شاید برای ارائه آمار در گزارش های مالی استفاده شود در غیر این صورت در گزارش های مالی قرار نمیگیرد.
• در هر دو حساب پرداختنی و دریافتی به یک نوع ثبت میشود.

تا اینجا به ماهیت تمامی حساب ها اشاره نمودیم ولی در ماهیت خنثی همه چیز با ماهیت های دیگر فرق دارد و تفاوت زیادی دارد. تغییرات مالی و کم و کاستی هایی که در ماهیت خنثی انجام می گیرد به عنوان یک رویداد مالی ثبت نمیشود مانند ماهیت حساب های انتظامی که خنثی است و در این دسته قرار می گیرد.

به طور کلی جدول ماهیت ها را به شکل زیر است.

ماهیت حساب ‌های فروش در حسابداری

کسب درآمد از طریق فروش اقلام و محصولات در شرکت های بازرگانی و تولیدی در طول یک دوره مالی در قسمت بستانکار ثبت می شود. فروش نقدی یا نسیه در ماهیت حساب ‌های درآمد دائم و بستانکار قرار میگیرد، زیرا این امر سبب افزایش سرمایه شرکت می‌شود.

در حالت کلی میتوان گفت بدهکار شدن باعث کاهش ثبت فروش و بستانکار شدن باعث افزایش ثبت فروش در حسابداری می گردد.

ماهیت خرید در حسابداری

حساب خرید یک حساب با ماهیت بدهکار می باشد که با ثبت بدهکار افزایش و با ثبت بستانکار کاهش خواهد یافت.

ماهیت حساب ‌خرید، حسابی است که با بهای کالای خریداری شده در یک دوره مالی به صورت نقد یا نسیه ثبت میگردد و در نهایت با خرید محصول یا کالا ثبت بدهکار می شود و در واقع میتوان گفت ماهیت حساب خرید، بدهکار است که در صورت ثبت بستانکار کاهش می یابد و با ثبت بصورت بدهکار افزایش خواهد یافت.

به صورت کلی میتوان گفت شناخت ماهیت ها با شناخت استاندارد های حسابداری میسر میشود.

اطلاعات رشته حسابداری مورد استفاده یک قشر خاص نیست و برای بیشتر مردم از مدیران صنعت های گوناگون تا سرمایه گذاران و تاجران مورد استفاده قرار میگیرد تا بتوانند اعداد و ساختارهای سخت را به ساده ترین صورت در اختیار عموم قرار دهند.

اصلی ترین آیتم در حسابداری شناخت ماهیت حساب ‌ها می باشد. بصورتی که با کوچکترین اشتباه در شناخت و ثبت حساب، در ترازنامه به مشکل اساسی خواهیم خورد.

ماهیت پیش پرداخت در حسابداری

به مبلغی که قبل از انجام معامله بین دو طرف مبادله گردد پیش پرداخت گویند، مانند پیش پرداخت سه ماهه اجاره یا پیش پرداخت بیمه آتش سوزی یا بیمه ماشین و غیره. این مبلغ پرداختی را تحت عنوان پیش پرداخت ثبت می‌کنیم و هر گاه هزینه مورد نظر اتفاق بیافتد آن را به حساب هزینه منظور و از این حساب خارج میسازیم.

با توجه به موارد فوق حساب پیش پرداخت حسابی است که نشان از وجود هزینه ای در آینده ای نزدیک را میدهد و ماهیت بدهکار دارد.

ماهیت حساب های دریافتنی

به مطالباتی که از واحدهای تجاری، شرکت ها و مشتریان به اشکال گوناگون دریافت میشود، ماهیت حساب های دریافتنی میگویند، که میتواند حاصل از فروش اجناس، پرداخت وام یا مساعده، ارائه خدمات و کمک هزینه به کارکنان و یا غیره باشد. در این حساب میتوان ماهیت حساب های دریافتنی و یا موارد دیگر را بررسی و در نهایت ثبت نمود.

ماهیت درآمد

درآمدی را که از طریق فروش اقلام و یا ارائه خدمات حاصل میگردد و سبب افزایش سرمایه میشود ماهیت بستانکار دارد و با ثبت بستانکار افزایش خواهد یافت. حساب سرمایه نیز بدلیل اینکه در سمت چپ معادله قرار میگیرد، ماهیت بستانکار دارد.

پس از مطالعه دقیق این مطلب به راحتی میتوانید با بررسی و شناخت انواع ماهیت حساب، حساب بدهکار و حساب بستانکار را تشخیص داده و ثبت نمایید.

 امیدواریم این مقاله شما را با ماهیت های حسابداری آشنا و روند یادگیریتان را سرعت بخشیده باشد. ما را با دوستان و همکاران به اشتراک بگذارید و با درج نظرات و ارائه پیشنهادات و انتقادات، ما را در بهبود یاری سازید.

نام نویسنده :مدیر سایت