مقدمه
بهای تمام شده در شرکت ها یکی از مهمترین ابزار های مالی در حسابداری می باشد که بر اساس آن شرکت ها میتوانند با محاسبه بهای کالای تمام شده خدمات یا محصول خود را جهت فروش ارزش گذاری نموده و در نهایت با محاسبه سود مورد نظر خود برای تولید آن محصول تصمیمات مالی مهمی را بگیرند.
مدیران میتوانند با استفاده از ابزار های مالی، مانند بهای تمام شده محصولات در برنامه ريزي، نظارت و بررسی برآیند عمليات، در مراحل مختلف نظارتی و برنامه ریزی فعاليت بعنوان یک بازوی قدرتمند مدیریتی استفاده، تا به اهداف سازمانی دست پیدا نمایند.
این شاخه از حسابداری، مدیریت را در جمع آوری اطلاعات راجع به امور و هزینه های دستمزد کارمندان و هزینه های مواد تولیدی و سایز هزینه ها یاری می کند و همچنین مدیر میتواند اطلاعات لازم برای خرید، توسعه، ساخت و یا تعویض ابزار آلات و تاسیسات و ماشینآلات پیشرفته را برای تحقق اهداف خود کسب کند.
تعریف بهای تمام شده و وظایف آن
بهای تمام شده زیر مجموعه ای از حسابداری می باشد که وظیفه آن ارائه روش هایی برای ارزیابی و کنترل بهای تمام شده کالا و خدمات با استفاده از روش های آنالیز گزارش ها و بررسی روند تولید که تمامی کسب و کار ها و شرکت ها اعم از خدمات، بازرگانی، پیمانکاری، تولیدی و صنعتی برای مدیریت هزینه های خود به آن نیاز دارند.
ارزیابی داده ها و موجودی ها برای رسیدن به بهای تمام شده، تکنیک های مختلفی مانند هزینه های استاندارد، آنالیز و واریانس، راهنمایی مدیران برای تصمیم گیری های ن هایی و ایجاد و رسیدن به اهداف ن هایی سازمان، برقرار کردن روش های مختلف و کنترل آن ها برای رسیدن به روش قابل قبولی برای کاهش هزینه ها، کنترل میزان موجودی ها و ارزیابی آنها به جهت قیمت گذاری و هزینه آن ها، پیش بینی کردن هزینه هایی که در یک دوره خاص برای تولید محصول انجام میپذیرد که باعث جمع آوری و جداسازی هزینه ها و تفکیک هرکدام از آن ها می شود از جمله وظایف بهای تمام شده می باشد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده
استفاده از حسابداری بهای تمام شده و نتایج آن نه تنها برای شرکت های تولیدی می باشد، بلکه برای موسسات دیگری همچون بیمارستان ها، مراکز آموزشی، مراکز دولتی، مؤسسات خدماتی، شرکت های هواپیمایی و همچنین عمده فروش ها، خرده فروشان نیز میتوانند برای حساب کردن بهای تمام شده کالا و مدیریت کالا یا خدمات استفاده کنند. از اطلاعات مورد نیاز برای حسابداری بهای تمام شده در قسمت خدمات میتوان به داشتن گزارشات، یادداشت ها، فاکتور ها، رسید های موجود، حواله هایی که از انبار دریافت شده، حواله نقل و انتقالات داخلي، گزارش هاي ساعات كار توليدي و غير توليدي و وقت تلف شده، آمار مشخصات فیزیکی انبار، کارخانه، تجهیزات، برق و قبوض مصرفی کارخانه، تجهیزات، آمار های کارکنان اشاره نمود.
شرکت های حمل و نقل کالا و مسافران نیز میتوانند با استفاده از حسابداری بهای تمام شده هزینه های خود را شناسایی کنند. همچنین مؤسسات آموزشی با استفاده از شیوه های گوناگون از طریق حسابداری بهای تمام شده میتوانند هزینه آموزش به یک دانش آموز را در یک دوره واحد شناسایی کنند.
اصطلاحات حسابداري بهاي تمام شده
تمامی فنون ها و کارهای مختلف، اصطلاحات خاص و مخصوص خود را دارند که یادگیری آن ها باعث فراگیری آسانتری خواهد بود، که به برخی از رایج ترین آن ها در اینجا اشاره خواهیم کرد:
1- كالاي در جريان ساخت، به اجناسی گفته می شود كه تولید آن ها هنوز به پایان نرسيده و نیمه کاره است.
2- كالاي ساخته شده، به اجناسی گفته مي شود که تولید شده اند و براي فروش آماده هستند.
3ـ هزينه يابي تولید، به بهاي تمام شده اجناس تولید شده و موجودي جنس در حال تولید گويند.
4- عوامل بهاي تمام شده، عبارت از هزينه هايي كه براي تولید کالا یا خدمات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم مصرف شده و شامل اجناس اوليه، حقوق کارکنان و هزينه هاي غیره ساخت محصول می باشد.
5- تولید، عبارت است از تغییر مواد اولیه و تبدیل آن به کالای مصرفی، به گونه ای كه بعد از اين تغيير شكل ظاهری، مواد اولیه را به كالاي تولید شده تبديل گردد.
6- مواد مستقیم به موادی میگویند که کالا را از آن ها میسازیم و جنس و ماهیت کالای تولید شده را شکل میدهند و در فرآیند عوامل بهای تمام شده کالا پرهزینه ترین عامل میباشد.
7- دستمزد مستقیم، دستمزد عوامل و کارکنانی که در ساخت آن محصول به صورت مستقیم یا غیر مستقیم نقش داشتند.
8- هزینه های غیر مستقیم (سربار)، هزینه های هستند که به مصرف می رسند اما مستقیماً در تولید نقشی ندارند. هزینه اجاره ساختمان، هزینه گاز و برق و ... و اصطحلاک های دیگر.
حسابداري بهاي تمام شده و جايگاه آن
در مؤسسات توليدي، با توجه به زیاد بودن فعاليت ها، تخصصي بودن قضیه هزينه يابي و جداکردن هزينه ها، محاسبه بهاي تمام شده محصولات ساخته شده و رسيدن به هدف های مورد نياز، ایجاد دایره حسابداري بهاي تمام شده ضرورت مي يابد.
دايره حسابداري مالی
دايره حسابداري مالي، وضعیت مالی شرکت را با توجه به عملکردها و اطلاعات به دست می آورد و نشان دهنده این است که شرکت چه عملکردی داشته و به چه نتایجی رسیده ولی دایره حسابداری بهای تمام شده به جزئیات فعالیت های خدماتی، تولیدی و هزینه ها میپردازد و نتیجه آن را به صورت گزارش مصرف مواد های اولیه، زمانی که برای ساخت آن محصول گذاشته شده، ساعات کاری، وقت های تلف شده قیمت های جنس ساخته شده و در حال ساخت در اختیار مدیر میگذارد.
بعنوان مثال هزینه های متداول برای بهای تمام شده کالای وارداتی به شرح ذیل می باشد.
هزینه های گمرکی شامل موارد زیر است:
الف- هزینه هایی که قبل از گمرک باید پرداخت شود.
ب- هزینه هایی که در گمرک انجام شده.
ج- هزینه هایی که خارج از گمرک است و همزمان با ترخیص محصول انجام می گیرد.
برای توضیحات بیشتر میتوانید به مقاله هزینه یابی بهای تمام شده در حسابداری صنعتی مراجعه نمایید.
جهت توضیحات بیشتر درباره خرید نرم افزار تولیدی و بهای تمام شده، اینجا کلیک کنید.
هدف از این مقاله آشنایی شما با بهای تمام شده کالا و خدمات می باشد و امیدواریم جواب بخش کوچکی از سوال هایتان را در این مقاله یافته باشید.