یکی از انواع مرخصی که ویژه مادران شاغل میباشد، مرخصی زایمان تامین اجتماعی است. جایگاه خانواده چنان اهمیتی دارد که در سال های متمادی این قانون جهت رفاه خانواده ها و پیشبرد اهداف جامعه تجدید نظر میگردد. در این مطلب شرایط و قوانین مرتبط با مرخصی زایمان در سال 1402 را بررسی و به سوالاتی در این خصوص پاسخ میدهیم.
مرخصی زایمان
یکی از مزایایی که دولت جهت رفاه حال مادران شاغل در نظر گرفته است، مرخصی زایمان میباشد. تفاوت این مرخصی با سایر مرخصیها این است که بعنوان سابقه کاری فرد محاسبه خواهد شد. همچنین شامل تمام مزایا مانند عیدی، سنوات، حقوق و دستمزد نیز میشود. برای استفاده از این مرخصی میبایست طی یکسال گذشته حداقل 60 روز سابقه پرداخت بیمه برای زنان شاغل وجود داشته باشد. در مدت استراحت مشغول کار نبوده مزد یا حقوق دریافت نکرده باشد. در تاریخ اعلام، مشغول به کار باشد و یا در مرخصی استحقاقی باشد و همچنین در دوره استراحت مزدی برای وی مطرح باشد.
مدت زمان مرخصی زایمان 1402
در سالهای گذشته مدت زمان مرخصی زایمان، 6 ماه بود اما طبق مصوبه هیات وزیران مورخ 26/2/1400 به شماره 19726، این مدت به 9 ماه افزایش پیدا نمود. این مدت برای مادرانی که فرزندانشان از شیر خود تغذیه میکنند و دارای فرزند یک یا دو قلو هستند 9 ماه و اگر سه قلو و بیشتر باشند، 12 ماه با پرداخت تمام حق و حقوق است که 3 ماه آن می بایست بعد از دوران زایمان باشد. در صورتی که زنان شاغل که سن فرزندان آنان زیر یکسال باشد نیز میتوانند از این مرخصی استفاده کنند (در صورت عدم استفاده).
نکته: مطابق بخشنامه ۱۰۰۰/ ۱۴۰۱ / ۷۱۳۴ در صورت درخواست، مادر میتواند دو ماه این مدت را قبل از زایمان با شرایطی که متصل به زایمان باشد استفاده کند.
چنانچه بیمه شده زن شاغل به استناد گواهی پزشک معالج قبل از تاریخ زایمان به دلیل استعلاجی (غیر از مسأله بارداری) نیاز به استراحت پزشکی داشته باشد، مدت مرخصی استعلاجی از 9 ماه استراحت زایمان آنان کسر نخواهد شد و مطابق ضوابط و پس از تأیید مراجع پزشکی ذیربط ایام بیماری قابل پرداخت خواهد بود.
بر اساس قانون اصلاح تنظیم جمعیت و خانواده و در راستای سیاست های کلان کشور مبنی بر افزایش جمعیت، سازمان تامین اجتماعی نیز محدودیت فرزند چهارم به بعد را چه در هنگام بیمه و چه در پرداخت کمک هزینه های بارداری لغو نمود.
شرایط و مدارک لازم، نحوه ثبت مرخصی زایمان
با استناد به «قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده» مصوب 20 خرداد 1392 مجلس شورای اسلامی «از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون کلیه محدودیتهای مقرر در قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب 26/02/1372 و اصلاحات آن و سایر قوانین که براساس تعداد فرزند برای والدین شاغل یا فرزندان آنان ایجاد شده است، لغو می شود.» بر همین اساس از تاریخ 29 تیر ماه 1392 تمام محدودیت های پرداخت کمک هزینه بارداری از نظر تعداد فرزندان (حداکثر 3 فرزند) وجود ندارد. مدارک مورد نیاز جهت استفاده از مرخصی و دریافت حقوق شامل کد بیمه تامین اجتماعی، گواهی ولادت، شناسنامه نوزاد و مادر، گواهی پزشک معالج و خلاصه پرونده ترخیص بیمارستان جهت اخذ مرخصی زایمان مورد نیاز و ضروری میباشد.
زمان مناسب جهت دریافت مرخصی زایمان
مرخصی زایمان از بدو تولید نوزاد آغاز میگردد اما در صورتی که مادران باردار شرایط خاصی داشته باشند با دریافت گواهی پزشک متخصص میتوانند حداکثر دو ماه قبل از تولد نوزاد از این مرخصی استفاده نمایند، این مرخصی میبایست متصل به مرخصی زایمان باشد.
کمک هزینه بارداری و مبالغ آن در سامانه
در اصل کمک هزینه بارداری، همان حقوقی است که در دوران مرخصی به مادران شاغل و از اولین روز شروع استراحت، محاسبه و پرداخت می شود. البته لازم به ذکر است که در صورت استفاده از مرخصی استعلاجی پیش از زایمان، حقوقی به خانمهای باردار تعلق نمیگیرد. چنانچه بیمه شده زن درطول دوره بارداری به عوارضی دچارشود که سلامتی مادر و فرزند را تهدید نماید و طبق نظرپزشک معالج و تائید شورای پزشکی سازمان نیاز به استراحت پزشکی داشته باشد، غرامت دستمزد این ایام پرداخت خواهد شد.
روش محاسبه حقوق یا کمک هزینه بارداری
مدت زمان مرخصی ایام بارداری و زایمان 9 ماه و یا یکسال میباشد. میزان کمک هزینه بارداری، معادل است با دو سوم آخرین مزد یا حقوق بیمه شده با در نظر گرفتن روزهای استراحت که بدون کسر 3 روز اول پرداخت می شود. نحوه محاسبه آخرین مزد یا حقوق بیمه شده نیز به این ترتیب است که کل مبالغ مشمول کسر حق بیمه که بیمه شده در آخرین 90 روز قبل از استراحت دریافت کرده است، با هم جمع می شود و بر تعداد روزهای کارکرد بیمه شده در این مدت تقسیم می شود.
با توجه به طولانی بودن مرخصی زایمان، ممکن است حساب محاسبه مانده مرخصی از دست کارفرمایان خارج شود و دچار مشکل شوند. پیشنهاد میکنیم با استفاده از نرم افزار جامع حسابداری حقوق و دستمزد تیپ دیگر نگران نحوه محاسبه مدت زمان مرخصی پرسنل خود نباشید.
مرخصی دوران شیردهی
بر اساس ماده 78 قانون کار، مادران شیرده میتوانند پس از هر سه ساعت کار، نیم ساعت مرخصی گرفته و به فرزند خود شیر دهند. این مرخصی تا پایان دو سالگی کودک ادامه دارد و جزئی از ساعت کار به حساب میآید.
مرخصی زایمان آقایان
در راستای سیاست های کلان کشور مبنی بر افزایش جمعیت و ترغیب خانواده ها در ایران و سایر کشورها برای پدران نیز مرخصی زایمان در نظر گرفته شده است. توجه داشته باشید که نگهداری و تربیت فرزند بر عهده هر دو والد، هم پدر و هم مادر است.
در ایران این مرخصی تنها به مردانی که همسران شاغلشان از مرخصی زایمان استفاده کنند، تعلق میگیرد و مطابق با ماده 103 که در سال 1396 تصویب گردید، شامل 3 روز میباشد، اما اگر همسر خانه دار باشد و یا از مرخصی زایمان استفاده نکنند، مشمول این بند نخواهند شد.
نرم افزار حسابداری جامع حقوق و دستمزد تیپ امکان پیادهسازی هر گونه نظام حقوق و دستمزد را به کاربران خود میدهد. محاسبه و پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان، دقت در انجام محاسبات، پرداخت به موقع و پاسخ دهی مناسب به سازمانهای قانونی از قبیل بیمه و مالیات، یکی از مهمترین دغدغه های مدیران و حسابداران است که با نرم افزار حسابداری حقوق و دستمزد تیپ به راحتی قابل انجام است.